สารพัดประโยชน์ “เสวียนหมักปุ๋ย” ภูมิปัญญาชาวบ้านที่เลือนหายไปตามกาลเวลา
ถ้าย้อนกลับไปสมัยก่อนในวัยเด็ก หากยังจำความกันได้ตามชนบทจะเห็นภาพเหล่านี้จนชินตา เสวียน หรือ การนำไม้ไผ่มาสานล้อมรอบโคนต้นไม้ไว้ ซึ่งภูมิปัญญาชาวบ้านที่อยู่คู่กับเกษตรกรมานาน หากแต่เลือนหายไปตามกาลเวลาในปัจจุบัน ซึ่งคนส่วนใหญ่ไม่ได้มีวิถีชีวิตที่ผูกพันกับต้นไม้ซักเท่าไร
อาจเป็นเพราะนิยมใช้ปุ๋ยสำเร็จรูปกันมากขึ้น เพราะ ความสะดวก แต่ก็ต้องแลกมาด้วยค่าใช้จ่ายในการซื้อปุ๋ย จนหลายๆคนลืมไปแล้วว่าสมัยก่อนที่ยังไม่ค่อยมีปุ๋ยสำเร็จรูปขายนั้น เกษตรกร หรือ ชาวสวน ตามชนบทก็ล้วนแล้วแต่ใช้เสวียนด้วยกันทั้งนั้น หากเราลองปรับเอาภูมิปัญญาชาวบ้านสมัยก่อนมาใช้ อาจทำให้ช่วยประหยัดเงินในการซื้อปุ๋ยไปได้เยอะ
ไม้ไผ่เป็นไม้ที่มีความยืดหยุ่นสูง ดัดงอให้โค้งได้ง่าย แต่หักยาก มีความทนทานสูง เวลาว่างจากการทำสวนทำนา ชาวบ้านก็จะใช้เวลามานั่งสานเสวียนที่ทำจากไม้ไผ่ เพื่อเอาไว้เก็บเศษใบไม้ใบหญ้าเพื่อที่จะหมักปุ๋ย
เมื่อสานเสวียนเสร็จแล้วก็ไม่ต้องทำอะไรมาก เอาไปครอบไว้ที่โคนต้นไม้ กวาดเศษใบไม้ใบหญ้าทุกชนิด เทลงไปในเสวียน ใบไม้ที่ร่วงหล่นลงมาจากต้นไม้ใหญ่ก็จะร่วงลงมาใส่ในเสวียนที่โคนต้น เมื่อปล่อยทิ้งไว้นานวันเข้ายิ่งทับถมกันมากขึ้น ก็จะเกิดการย่อยสลาย กลายเป็นปุ๋ยกลับลงสู่ดิน กลับไปเป็นปุ๋ยให้ต้นไม้อีกที วนเวียนอยู่อย่างนี้ไปเรื่อยๆ
คนสมัยก่อนเขาช่างคิดช่างทำ สามารถนำสิ่งรอบตัวมาประยุกต์ใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย เขาไม่กวาดกองแล้วเผา แต่สิ่งเหล่านี้กำลังจะเลือนหายไปตามกาลเวลา พร้อมกับการมาแทนที่ของการทำไร่ ทำสวน ทำเกษตรเชิงเดี่ยว กับการเข้ามาของแนวิดทุนนิยมสมัยใหม่
สำหรับบางคนหากหาเสวียนไม่ได้ หาไม้ไผ่ในพื้นที่ได้ลำบาก เราก็สามารถใช้วัสดุอย่างอื่นแทนได้ เช่น ตอกไม้ฝังไว้เป็นเสาหมุด แล้วหาแผ่นกระเบื้องเก่าๆ หรือ หลังคาเก่าๆ ที่ไม่ได้ใช้งานแล้วมาวางปิดไว้แบบนี้ ก็ใช้แทนเสวียนแบบดั้งเดิมได้เหมือนกัน
หรือจะนำก้อนหินมาวางเรียงซ้อนกันเป็นวงกลมแบบนี้ก็ใช้ได้เหมือนกัน และดูสวยงามดีไปอีกแบบ เป็นการจัดสวนและหมักปุ๋ยให้กับต้นไม้่ไปในตัวด้วย เพราะใช้หลักการเดียวกัน ขอแค่หาอะไรมาวางล้อมรอบโคนต้นไม้ไว้
ข้อดีของการใช้เสวียนหมักปุ๋ย
1. ลดการเผาใบไม้ ลดมลพิษทางอากาศ
2. ลดการใช้ปุ๋ยเคมี ไม่ต้องพึ่งพาปุ๋ยเคมี
3. ลดต้นทุน ลดค่าใช้จ่าย เพราะ ไม่ต้องซื้อปุ๋ย
วิธีเพิ่มประสิทธิภาพการหมักปุ๋ยในเสวียน : เพื่อเร่งการหมัก การย่อยสลายให้เร็วขึ้น รดน้ำหมักชีวภาพ หรือ จุลินทรีย์สังเคราะห์แสง ลงไปเล็กน้อย